Van putwater naar leidingwater

Dit bericht is overgenomen uit de Sumarreheide website uit ~ 2016 destijds in beheer door Wolter Kloosterman († 2019) en dochter Greetje Altena-Kloosterman.


Tegenwoordig staat het drinkwateroppompstation van N.V. Vitens v/h N.V Waterleiding Friesland voor de regio
Noord friesland in Noordbergum. Rond 1850 waren er omtrent de drinkwatervoorziening veel misstanden.
Vooral in de stad Leeuwarden is een tekort aan drinkwater door de sterke bevolkingstoename
en bij droge zomers dragen de stads vijvers op om maar niet te spreken over de kwaliteit.
Alhoewel men toen wel over enkele pompen beschikten  raken hiervan langzamerhand ook meerdere ongeschikt voor drinkwater.
Dus besluit men meerdere stadsvijvers te graven welke dienst doen als drinkwatervoorziening,
ook word onderzoek gedaan naar een waterbekken rond Eernewoude.

Daar de kwaliteit van het drinkwater geleidelijk slechter werd
en de vijvers zomers opdroogden en er in 1888 een cholera epidemie uitbrak staken de gemeenten besturen
de koppen weer eens bijelkaar om tot een oplossing te komen.
Toch zal het tot  1913 duren als Gedeputeerde Staten het voortouw neemt tot een onderzoek
voor één gehele centrale drinkwater voorziening voor heel Friesland .

De twee al bestaande waterleiding bedrijven Leeuwarden en Sneek zijn tegen zo,n onderzoek,
toch word het onderzoek opgestart in 1916 en word het Ministerie van Binnenlandse Zaken
om een bijdrage in dit onderzoek ,
de reactie uit Den Haag is dat voor heel Friesland te kostbaar is en zegt voor de helft garant
te staan voor de kosten van het onderzoek.

Op verscheidende plaatsen in Friesland worden norton putten geslagen waarvan de buizen enkele meters boven de grond uitstaken .
Ook op Sumarreheide en wel drie stuks(zie kaartje).
De rode stippen geven de nortonputten aan op dit kaartje van 1916.

In 1919 word rapport uit gebracht met als uitgangspunt 1 ,2 of 3 waterwinplaatsen Sumarreheide,
Wolvega of Kippenburg(G.S) en word door G.S besloten tot  1 waterwinplaats .dit werd Sumarreheide .
In 1920 koopt de Provincié Friesland de omliggende percelen van de norton putten aan.

In deze jaren groeit de bevolking van Leeuwarden door en volgt ook nog een droge zomer in 1921
waar uit voortvloeit een overleg met de omliggende gemeenten over het drinkwater probleem ,
wat uiteindelijk de oprichting van de I.W.G.L ( Intercommunale Waterleiding Gebied Leeuwarden in 1922 door de gemeenten
Leeuwarden ,Franeker ,Franekeradeel ,Harlingen ,Idaarderadeel Leeuwarderadeel ,Menaldumadeel,Rauwerdahemen
Tietjerksteradeel tot gevolg heeft.Zij vinden in 1924
een plek die in hun ogen beter is dat het door de Provincie voorgestelde  Sumarreheide, en wel Burgumerheide
aan de Groninger straatweg nu Noordbergum ,
daar dit veel gunstiger ligt ten opzichte van het grootste voorzienings gebied Leeuwarden.

En start I.W.G.L met de bouw van een pompstation op Burgumerheide welke in 1925 in gebruik word genomen .
Nu rest de Provincie niets anders dan de aangekochte percelen op Sumarreheide weer te verkopen
omdat het grootste knijppunt de drinkwatervoorziening in een groeiend Leeuwarden nu wel gewaarborgd was.
De putten worden dicht gegooid behalve één welke midden in het weiland ligt .

Deze wordt nu nog gebruikt voor het meten van de grondwaterstand en is te gebruiken als brandkraan (zie foto,s).
Deze put wordt jaarlijks schoon gespoelt in opdracht van Vitens.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *